น้ำ เลี้ยงชีวิต@ขอนแก่น
คอลัมน์ “รู้จริง ถิ่นเฮา”
….เรื่องเล่า อ่านสนุก ซอกมุมของบรรพบุรุษ และมองออกไปเบื้องหน้า ในบริบทของ เศรษฐกิจ สังคม การเมือง เมื่อทุกเรื่องม้วนร้อย เป็นมิติเดียวกัน เหลืองสะพรั่งของดอกคูน และ เสียงแคน แล่นแต้ มาแล้ว………….
วิตก แต่ว่า จะ ติด โควิด-19 ไหม…แต่ถ้ารอด จะใช้ชีวิต ยังไงกันต่อล่ะ…มาชวนกันคิดเถอะ…
วันนี้….ขอชวนกันมาดูสภาพภูมิประเทศ ของภาคอีสาน เรื่อง สายน้ำ รู้กันว่า น้ำ คือ ชีวิต ชุมชน ความเจริญของมนุษย์ นับพันปี มักเกี่ยวกับลำน้ำ บ้านริมน้ำ ชุมชนเกิดขึ้น เมื่อมีลำน้ำ แม่น้ำ
ภาคอีสาน เป็นพื้นที่ ร้อนแล้ง มีลำน้ำสำคัญ คือ แม่น้ำชี แม่น้ำมูล และยังมีลำน้ำ อีกหลายสาย อาทิ น้ำพอง น้ำเชิญ
ด้วยพื้นที่ ที่ลาด ลงทางทิศตะวันออก (ขวามือของแผนที่) น้ำไหลจากที่สูง ลงที่ต่ำ ลำน้ำจึงไหล เป็นทางยาว เมื่อรวมตัวกัน ก็ไหล ลง แม่น้ำโขง ที่อำเภอ โขงเจียม จังวัดอุบลราชธานี กลายเป็น จุดบรรจบ สุดโรแมนติค “โขงสีปูน มูลสีคราม” เป็นอีกหนึ่งหมุดหมายของนักท่องเที่ยว
วกกลับเข้ามา ดู เรื่อง ลำน้ำ ในขอนแก่น-บ้านเฮา จะพบว่า มีลำน้ำ ซึ่งเกิดจากป่าเขา บริเวณเทือกเขา อุทยานแห่งชาติภูเวียง สะสมน้ำ จากแหล่งธรรมชาติ กลายเป็น ลำน้ำ 4 สายหลักๆ ได้แก่
ลำน้ำพอง ลำน้ำเชิญ ลำน้ำพรม และ ลำพะเนียง ทั้ง 4 สาย ไหลมารวมกัน เข้าอ่างเก็บน้ำ ของเขื่อนอุบลรัตน์ จากนั้น ค่อยๆ รินน้ำ ปล่อยออกจากเขื่อน เพื่อการชลประทาน และผลิตกระแสไฟฟ้า
“เขื่อนอุบลรัตน์” เป็นอ่างขนาดใหญ่ มีความจุ ราว 12,000 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุม 4 จังหวัด คือ ขอนแก่น เลย หนองบัวลำภู และ ชัยภูมิ
ผู้เขียน เคย ใข้อมูล ไปแล้วว่า น้ำในเขื่อนอุบลรัตน์ของเรา เพียงพอ ที่จะใช้งาน ไปจนจบ หน้าแล้ง ที่อากาศร้อนเช่นนี้ รอ ฝน ถัดไป ที่จะเยือนยามบ้านเรา ราวเดือนมิถุนายน นี้
หน้าฝน น้ำเจิ่งนอง จำขึ้นใจว่า เป็นยาม เข้าพรรษา สมัยพุทธกาล ท่านกำนดไว้ ให้ พระภุกษิ จำพรรษา ป้องกัน การออกไปเหยียบย่ำข้าวในท้องนาเสียหาย
หน้าหนาว ลมว่าวปลิว เป็นฤดูเก็บเกี่ยว นวดข้าว กองฟาง เก็บเป็นฟางฟ่อน ให้น้องทุย เคี้ยวเอื้องได้ทั้งปี พืชผัก ผลไม้ เมืองหนาว ผลงามๆ
หน้าร้อน ผ่ะผ่าว อบอ้าว สงกรานต์ ขยับคิว มาอีกรอบ….
วนๆ อยู่ เยี่ยงนี้ เห็นไหมว่า…บ้านเราอุดมสมบูรณ์ เทียบกับเมืองหนาว ที่ขาวโผลน ไปทุกทิศ ยาวนาน แรมปี เจอแดดเมืองไทย พวกเขาจึงชอบใจ ไงล่ะ
เมืองไทย เรานี้ แสนดี หนักหนา… อดทนไว้นะ โรคภัย ไม่ได้อยู่กับเราตลอดไป มนุษย์จะปรับตัวได้ ขอเพียง เข้มแข้ง มีสติ ไม่ประมาณ การ์ดอย่าตก….
น้ำ คือ ชีวิต เป็นน้ำจากธรรมชาติ
ส่วนน้ำที่ยิ่งใหญ่ ในใจมนุษย์ คือ น้ำใจ ….คุณๆ ว่าไหม ?.....
บันทึกช่วยจำ : ขอบคุณ แผนภูมิ จาก การไฟฟ้าฝ่ายผลิต-กฟผ.
